ام بی ای نیوز: چه کالاهایی در سبد صادراتی ایران و ترکیه موجود است؟ در گزارشی که از سوی معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران منتشر شده، تصویر تجارت ایران با این شریک تجاری در سه ماه نخست ۲۰۲۱ ترسیم شده است. این گزارش نشان می‌دهد اگرچه تراز تجاری ایران در این سه ماه مثبت بوده،اما کالاهای صادر شده به این کشور از تنوع زیادی برخوردار نیستند. به عبارتی بیش از ۹۸ درصد از کالاهای صادراتی ایران مربوط به ۲۰ قلم است که این موضوع نشان می‌دهد کالاهای صادره از ایران به ترکیه محدود هستند.
اما این وضعیت در اقلام وارداتی بهتر است و تنوع بیشتری را در واردات از ترکیه شاهد هستیم. در گزارش پیش رو ۲۰ قلم کالای صادراتی و ۲۰ قلم کالای وارداتی معرفی شده اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد در اقلام صادراتی معرفی شده، تنها دو قلم کالا با افت صدور به ترکیه نسبت به مدت مشابه سال گذشته (سه فصل نخست ۲۰۲۰) مواجه شده اند. همچنین در میان ۲۰ قلم عمده کالاهای وارداتی از این کشور نیز شاهد کاهش واردات دو قلم کالا بوده ایم و مابقی نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد کرده است.
نمای کلی تجارت با ترکیه
براساس آمارهای رسمی ترکیه، مبادلات تجاری ایران با این کشور در فصل نخست ۲۰۲۱ حدود ۹۸۶ میلیون دلار بوده است. این میزان تجارت کالایی ایران-ترکیه نسبت به مدت مشابه سال گذشته، حدود ۵۳ درصد افزایش داشته و حدود ۵۰۵ میلیون دلار از آن مربوط به صادرات ایران به ترکیه و حدود ۴۸۱ میلیون دلار آن مربوط به واردات ایران از این کشور بوده است. این در حالی است که در فصل نخست ۲۰۲۰ عمده تجارت ایران با ترکیه مربوط به واردات ایران از این کشور بوده است.
طی فصل نخست ۲۰۲۱ تراز تجاری ایران با ترکیه مثبت و به نفع ایران است. در فصل نخست ۲۰۲۱ واردات ایران از ترکیه افزایش حدود ۲۹ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل را تجربه کرده و در همین مدت صادرات ایران به این کشور نیز ۸۷ درصد افزایش داشته که باعث شده تراز تجاری ایران با ترکیه از منفی ۱۰۴ میلیون دلار در فصل نخست ۲۰۲۰ به مثبت ۴/ ۲۴ میلیون دلار در فصل نخست ۲۰۲۱ (افزایش حدود ۱۲۸ میلیون دلار) برسد.
روند فصلی تجارت با ترکیه
تجارت کالایی ایران با ترکیه از فصل دوم سال ۲۰۱۹ با افت شدیدی همراه بوده و روند نزولی تجارت با این کشور تا فصل دوم سال ۲۰۲۰ همچنان ادامه داشته، اما پس از آن روند صعودی در پیش گرفته و در فصل نخست سال ۲۰۲۱ برای سومین فصل پیاپی افزایش یافته است.
واردات کالایی ایران از ترکیه که از فصل دوم ۲۰۲۰ روند صعودی را آغاز کرده بود، در فصل اول ۲۰۲۱ پس از دو ماه متوالی با کاهش همراه شده و به کمترین مقدار خود از ابتدای سال ۲۰۱۹ تاکنون رسیده است.از فصل سوم ۲۰۱۹ تاکنون صادرات کالایی ایران به ترکیه عمدتا غیرنفتی (بدون احتساب فصل ۲۷) بوده است.صادرات غیرنفتی ایران به ترکیه نیز برای سومین فصل پیاپی افزایش یافته و در فصل ۲۰۲۱ به ۴۹۶میلیون دلار رسیده است.
کالاهای صادراتی ایران به ترکیه
در این گزارش ۲۰ قلم نخست صادراتی ایران به ترکیه در فصل نخست ۲۰۲۱ معرفی شده است. این ۲۰ قلم سهم ۱/ ۹۸ درصدی را از ارزش کل صادرات کالایی ایران به این کشور طی بازه زمانی مورد نظر تشکیل می‌دهد که از تنوع پایین اقلام صادراتی ایران به ترکیه حکایت دارد.
در میان اقلام صادراتی ایران به ترکیه فصل ۳۹ (پلاستیک و اجزای آن) بیشترین سهم (۳۷ درصد) را از کل ارزش صادرات کالایی ایران به ترکیه طی فصل نخست ۲۰۲۱ به خود اختصاص داده است. پس از آن، فصل ۷۴ (مس و مصنوعات مس)، فصل ۷۹ (روی و مصنوعات آن) و فصل ۷۶ (آلومینیوم و مصنوعات آن) به ترتیب با سهم ۱۹ درصد، ۱۱ درصد و ۱۰ درصد در جایگاه دوم تا چهارم فصول عمده صادراتی ایران به ترکیه قرار دارند. این چهار گروه کالایی،در حالی در صدر فهرست فصول عمده صادراتی ایران به ترکیه قرار گرفته اند که ارزش صادرات آنها نسبت به فصل نخست ۲۰۲۰ با افزایش بیش از دو‌برابری همراه است.
سایر کالاهای صادراتی به ترکیه با توجه به سهم آنها از کل صادرات به این کشورعبارتند از: «محصولات شیمیایی آلی»، «کودها»، «شیشه و مصنوعات شیشه‌ای»، «چدن، آهن و فولاد»، «سوخت‌های معدنی، روغن‌های معدنی»، «میوه‌های خوراکی، پوست مرکبات یا خربزه»، «محصولات گوناگون صنایع شیمیایی»، «محصولات شیمیایی معدنی»، «کائوچو و اشیای ساخته شده از کائوچو»، «محصولات دارویی»، «فرآورده‌ها از سبزیجات، میوه‌ها»، «مصنوعات از چدن، آهن یا فولاد»، «رآکتورهای هسته‌ای، دیگ‌های بخار آب گرم»، «محصولات صنعت آرد سازی، مالت و نشاسته»، «نمک،گوگرد،خاک و سنگ، گچ، آهکو سیمان» و «سایر محصولات حیوانی».
در میان ۲۰ قلم نخست صادراتی ایران به ترکیه به جز فصل ۲۷(سوخت‌های معدنی،روغن‌های معدنی و محصولات حاصل از تقطیر آنها، مواد قیری، موم‌های معدنی) و فصل ۳۱(کودها) صادرات به سایر اقلام افزایشیافته که بیشترین افزایش نیز متعلق به فصل ۱۱(محصولات صنعت آرد سازی، مالت، نشاسته و فکول، اینولین و گلوتن گندم) و فصل ۲۰(فرآورده‌ها از سبزیجات، میوه‌ها یا سایر اجزا و نباتات) بوده است.
کالاهای وارداتی از ترکیه
۲۰ قلم عمده وارداتی از ترکیه در فصل نخست ۲۰۲۱ نیزدر این گزارش معرفی شده اند. سهم این اقلام از ارزش کل واردات کالایی ایران به ترکیه قریب به ۸۱ درصد است. در فصل نخست ۲۰۲۱ بیشترین سهم از واردات ایران از ترکیه مربوط به کالاهای فصل ۸۴ (دیگ‌های بخار آب گرم، ماشین‌آلات و وسایل الکترونیکی، اجزا و قطعات آن) و معادل ۱۷درصد بوده است
ارزش واردات این گروه اقلام با رشد ۱۳درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته، به حدود ۸۲ میلیون دلار رسیده است.
پس از آن، فصل ۵۵ (الیاف سنتتیک یا مصنوعی غیر یکسره) و فصل ۳۹ (مواد پلاستیکی و اشیای ساخته شده از این مواد) به ترتیب با سهم‌های ۳/ ۷ درصد و ۷درصد در رده‌های بعدی این فهرست قرار دارند.
سایر کالاهای وارداتی از ترکیه نیز شامل «چربی‌ها و روغن‌های حیوانی یا نباتی»، «ماشین آلات ودستگاه‌های برقی و اجزا و قطعات»، «توتون و تنباکو»، «کاغذ و مواد اشیای ساخته شده از خمیر کاغذ»، «سنگ فلز، جوش و خاکستر»، «روغن‌های اسانسی و شبه رزین‌ها»، «کاکائو و فرآورده‌های آن»، «وسایل نقلیه زمینی غیر از نواقل روی خطراه آهن»، «عصاره دباغی یا رنگرزی، تانن‌ها و مشتقات»، «چوب و اشیای چوبی، زغال‌چوب»، «محصولات گوناگون صنایع شیمیایی»، «محصولات دارویی»، «اوات، نمد و پارچه‌های نبافته،نخ‌های ویژه»، «خمیر چوب یا سایر مواد الیافی، سلولزی، کاغذی»، «صابون، مواد آلی تانسیواکتیف، فرآورده‌ها»، «چدن، آهن و فولاد» و «مصنوعات گوناگون» است.
در میان ۲۰ قلم عمده وارداتی ایران از ترکیه در فصل نخست ۲۰۲۱، به غیر از فصل ۵۵ (الیاف سنتتیک یا مصنوعی غیر یکسره) و ۴۷ (خمیر یا سایر مواد الیافی سلولزی)، ارزش واردات سایر فصول نسبت به مدت مشابه سال قبل با افزایش همراه بوده است.