میزبانی جام جهانی می‌تواند از نظر گردشگری، تجارت خارجی، اشتغال و پتانسیل لازم برای رشد و توسعه فرصت‌های جدیدی را پیش روی کشور میزبان قرار دهد اما احتمالا برای کشور برگزار کننده پر هزینه خواهد بود. جام جهانی 2022 قطر نیز حدود 229 میلیارد دلار برای این کشور هزینه در پی داشته و جام جهانی اخیر را به گران ترین مسابقات ورزشی در همه ادوار تاریخی در دنیا تبدیل کرده است.
این رقم تقریبا پنج برابر مجموع مبلغی است که برای بزرگ ترین رویداد فوتبالی در جهان از سال 1990 تا 2018 هزینه شده است. با این وجود چنین حرکتی ممکن است نقاط منفی قابل توجهی برای کشور میزبان به دنبال داشته باشد. پرداخت هزینه‌های بیش از حد برای زیرساخت‌ها و استادیوم‌ها بدهی‌های فراوانی را به بار آورده و پس از پایان جام جهانی، ساخت و ساز‌هایی که کاربرد چندانی ندارند، بی استفاده باقی خواهند ماند.
فرایند ارائه پیشنهاد میزبانی جام جهانی می‌تواند تا ده سال طول بکشد. یک کشور باید در قالب یک پیشنهاد کامل و مفصل فهرستی از دلایل منطقی و چگونگی کمک این طرح به رشد و پیشرفت بهتر فوتبال در جهان را به نهاد فیفا عرضه کند.
از جمله معیار‌های موجود برای تایید صلاحت کشور‌ها جهت میزبانی جام جهانی می‌توان از کیفیت استادیوم‌ها نام برد. مبلغ درآمد اصلی فیفا از پخش تلویزیونی، فروش بلیت و بازاریابی حاصل می‌شود. در کنار آن، فیفا هر دوره بودجه ای را به پوشش هزینه‌های کلی برگزاری مسابقات اختصاص خواهد داد. برای سال 2022، فیفا حدود 1 میلیارد و 700 میلیون دلار از جمله 440 میلیون دلار مبلغ جایزه کلی تیم‌ها را به قطر پرداخت. انتظار می‌رود جام جهانی 2022 قطر مبلغ 4 میلیارد و 700 میلیون دلار درآمد برای این کشور در بر داشته باشد.
کشور‌های میزبان جهت کسب درآمد متکی به تاثیرات مثبت اقتصادی ناشی از برگزاری مسابقات هستند. در این میان به هیچ وجه نمی‌توان از تاثیرات مثبت اقتصادی کوتاه مدت و بلند مدت برگزاری جام جهانی بر روی کشور‌های میزبان گذشت. توسعه صنعت گردشگری، افزایش میزان اقامت در هتل، کارآفرینی، افزایش درآمد رستوران‌ها و پیشرفت و ترقی کسب و کار‌های محلی نمونه‌هایی از منافع حاصل از برگزاری چنین بازی‌های بزرگی در یک کشور به شمار می‌روند اما برخی کشور‌ها به دلیل عدم وجود زیرساخت‌های لازم برای برگزاری بزرگ ترین تورنمنت فوتبال در سرتاسر جهان بدهی‌های هنگفتی را متحمل خواهند شد.
برای مثال آمار و ارقام دریافتی نشان داده که هزینه برگزاری جام جهانی 2014 در برزیل چیزی فراتر از برآورد‌ها بود زیرا این کشور خود را ملزم به ساخت یک سری جاده، خطوط ترانزیت، استادیوم و هتل می‌دید. تخمین‌ها حاکی از آن هستند که مبلغ 11 میلیارد و 600 میلیون دلار پیش از برگزاری جام جهانی در برزیل، برای این مسابقات هزینه شده است.
متاسفانه امروزه استادیوم «مانه گارینچا» در برازیلیا که برای ساخت آن تقریبا یک میلیارد دلار هزینه شده، به عنوان انبار اتوبوس مورد استفاده قرار می‌گیرد. در همین حال، معترضان نسبت به این موضوع شکایت دارند که بودجه تخصیص داده شده برای این کار بهتر بود صرف ارائه خدمات اجتماعی به مردم شود.
از سوی دیگر قطر بیش از یک دهه وقت و انرژی خود را صرف کسب آمادگی برای برگزاری مسابقات جام جهانی کرده و در این راستا هر هفته مبلغ حدودا 500 میلیون دلار صرف تسریع روند تامین بودجه می‌شود.
با این حال، روسای فیفا سابقه ای طولانی در زمینه فساد مالی و تبانی بر سر انتخاب میزبان جام جهانی داشته و در این راستا در سال 2015، 41 مقام این نهاد متهم به رشوه خواری، اختلاس، کلاهبرداری و پولشویی شدند.
علاوه بر این، در سال 2016 برای اولین بار گزارش‌هایی حاوی موارد متعدد نقض حقوق بشر در جریان احداث زیرساخت‌ها منتشر شد. این گزارش‌ها حکایت از فشاری داشت که نزدیک شدن به ضرب العجل سال 2022 به مقامات قطری وارد می‌آورد. حدود 1 میلیون و 700 هزار کارگر مهاجر 90 درصد از کل نیروی کار قطر را تشکیل می‌دهند. تقریبا همه آن‌ها دستمزد کمی دریافت کرده و شرایط کاری و زندگی‌اشان پایین تر از حد استاندارد بود.
با این وجود، افتخار میزبانی جام جهانی فوتبال چیزیست که نصیب هر کشوری نمی‌شود زیرا فوتبال با چنج میلیارد نفر طرفدار در سرتاسر جهان، محبوب ترین ورزش در همه جای دنیا به شمار می‌رود. این افتخار مجموعا در سال 2026 به ایالات متحده آمریکا، کانادا و مکزیک داده خواهد شد.
مسلما میزبانی این بازی‌ها برای برخی کشور‌ها می‌تواند ایده بدی باشد اما تاریخ نشان داده است که هواداران اغلب اوقات با عشق و علاقه فراوان به تشویق تیم ملی کشور خود در جریان جام جهانی پرداخته و آرزوی موفقیت برای آن دارند.
www.cnbc.com