صادرات لوازم خانگی داستان پر‌غصه‌ای دارد. به گزارش دنیای اقتصاد طبق سند راهبرد ملی توسعه صادرات غیرنفتی کشور تصریح شده تا سال ۱۴۰۴ باید صادرات لوازم خانگی کشور به ۳ میلیارد دلار برسد و با وجود تعداد زیاد شرکت‌های تولید‌کننده لوازم خانگی در داخل کشور اما اغلب این برندها در بازارهای صادراتی منطقه‌ای نتوانسته‌اند به برند مطرح صادراتی تبدیل شوند. این در حالی است که صادرات لوازم خانگی توسط کشورهای ترکیه و کره جنوبی توسط چند برند مطرح صورت می‌گیرد.


مدیر بازاریابی و برندینگ شرکت «جهان سپهر تبریز» درباره نحوه ورود این شرکت به بازارهای صادراتی عنوان کرد: از سال ۱۳۸۸ بر اساس فرصتی که بعد از برکناری رژیم صدام در عراق ایجاد شد، وارد بازار عراق شدیم. با توجه به اینکه محصول کولر آبی یکی از محصولات پر‌کاربرد در عراق بوده و این شرکت تولیدات با‌کیفیتی در این زمینه دارد، تعدادی از وارد‌کنندگان این محصول به عراق علاقه‌مند به همکاری شدند. در سال ۸۹ با یکی از شرکت‌های پخش محصولات لوازم خانگی عراق برای انحصاری کردن نام تجاری «بروات» در عراق قرارداد ۱۰ ساله منعقد شد و این شرکت نماینده انحصاری پخش محصولات با برند بروات در عراق شد و پخش محصولات در کشور عراق آغاز شد.
فرشید مهردادی افزود: از آن سال به بعد رفته‌رفته سیاست فروش این شرکت به سمت بازار عراق متمایل شد. با کمک طرف عراقی به تدریج محصولاتی را که در کشور  بازار داشت اما تولید آنها در کشور صرفه اقتصادی نداشت با نام تجاری «بروات» از شرکت‌های چینی تامین و به عراق وارد کردیم.  بعضی از محصولات مانند ماشین لباسشویی را نیز  از شرکت‌های تولید‌کننده داخلی با برند «بروات» تامین کردیم. از این زمان به بعد با یک تیم تخصصی مطالعه‌ای در بازار عراق انجام داده و بر اساس آن برنامه‌ریزی تولید انجام و به دنبال آن کمپین‌های تبلیغاتی را برای جا انداختن برند «بروات» انجام دادیم. این برند در حال حاضر جزو برندهای ایرانی شناخته‌شده در عراق محسوب می‌شود.
دبیر انجمن لوازم خانگی استان آذربایجان شرقی افزود: بازار صادراتی عراق کاملا با بازار داخلی متفاوت بوده و این بازار برند ایرانی را به عنوان با کیفیت نمی‌شناسد به همین دلیل پروژه صادرات چندین شرکت تولیدکننده لوازم خانگی داخلی ناموفق بوده است. کشورهای اطراف از شرایطی که برای برندهای صادراتی ایجاد شده استفاده کرده و از شرکت‌های ایرانی می‌خواهند محصولات لوازم خانگی را با برندهای آنها تولید کنند.
مدیر بازاریابی و برندینگ شرکت جهان سپهر تبریز درباره ورود این شرکت به بازار صادراتی سوریه اظهار کرد: از سال ۲۰۱۷ در سوریه فعالیت داشته و وارد منطقه‌ای از این کشور شدیم که قدرت خرید بهتری نسبت به سایر مناطق آن دارد. در این کشور نماینده انحصاری پخش محصولات بروات را داریم. سیاست بازاریابی شرکت روی موضوع برندسازی است. محصولاتی  راکه نسبت به تیراژ مصرف، صرفه اقتصادی داشته باشد خودمان تولید کرده، اما محصولی  را که تولید آن مقرون به صرفه نباشد از شرکت‌های تولید‌کننده داخلی یا کشورهای چین یا ترکیه تامین می‌کنیم. محصولات جارو برقی، لباسشویی، ‌یخچال و تلویزیون و LED را به این روش تامین می‌کنیم. اولین شرکت ایرانی تولیدکننده لوازم خانگی هستیم که برند ما در عراق و سوریه شناخته شده است. سعی می‌کنیم محصولات تولیدی ما قابل رقابت با نمونه‌های خارجی باشد.
وی افزود: از سال ۲۰۱۹ به عنوان یکی از شرکت‌های پیشرو در تولید انواع کولرهای پرتابل هم ورود کردیم که مصرف برق کمتر داشته و مخزن آب آن حجم بیشتری دارد. محصول بعدی انواع آبگرمن‌های فوم‌دار است. در عراق گازوئیل و گاز به اندازه کافی و به قیمت مناسب وجود ندارد به همین دلیل بیشتر از آبگرمکن‌های برقی استفاده می‌شود.  این آبگرمکن‌ها فوم‌دار بوده و مشابه فلاسک دور مخزن آن فوم قرار دارد و می‌تواند در زمان خاموشی، دما را تا مدتی حفظ کند.

ممنوعیت واردات و سلب رقابت‌پذیری

دبیر انجمن لوازم خانگی استان آذربایجان شرقی درباره ممنوعیت واردات برندهای خارجی به کشور گفت: تا سه سال گذشته که محصولات خارجی لوازم خانگی به کشور وارد می‌شد، شرکت‌های تولیدکننده برای رقابت با آنها کیفیت خود را به طور مداوم افزایش می‌دادند. اما در شرایطی که واردات برندهای خارجی ممنوع شده، ‌تولیدکننده داخلی نیازی نمی‌بیند کیفیت محصولات خود را به صورت مداوم افزایش دهد، در نتیجه یک محصول ثابت به مدت چند سال تولید می‌شود.
وی افزود: با ممنوعیت واردات برندهای خارجی مخالف هستم، زیرا روحیه رقابت‌پذیری را از صنعت می‌گیرد. در صنعت لوازم خانگی هر روز محصولات جدید در سطح جهانی به بازار عرضه می‌شود و انحصار بازار لوازم خانگی کشور را در اختیار چند شرکت لوازم خانگی داخلی قرار می‌دهد که این موضوع  به ضرر رفاه عمومی ‌جامعه خواهد شد.

سهم اندک برندهای ایرانی در بازارهای صادراتی

مهردادی با اشاره به سهم اندک برندهای ایرانی در بازارهای صادراتی اظهار کرد: ترکیه از سال ۱۳۹۱ وارد بازار صادراتی عراق شده و سالانه یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار به  عراق صادرات دارد اما برندهای ایرانی که از سال ۱۳۸۳ در این کشور فعالیت داشته و از طرفی اشتراکات فرهنگی زیادی با کشور عراق داشته و رفتار منعطف با تجار این کشور دارند تنها ۲۰ میلیون دلار صادرات دارند. آن هم محصولاتی که از نظر شرکت‌های ترکیه‌ای و کره‌ای برای تولید مقرون به صرفه نیستند.
وی با اشاره به حجم بازار صادراتی این شرکت به عراق افزود: شرکت جهان سپهر تبریز به صورت سالانه ۳ تا ۴ میلیون دلار به صورت مستقیم صادرات به عراق دارد. اما با لحاظ گردش مالی برند «بروات» صادرات به ۱۵ میلیون دلار می‌رسد.

تورم مواد اولیه، مزیت صادراتی را از بین می‌برد

مدیر بازاریابی و برندینگ شرکت جهان سپهر تبریز با اشاره  به مشکلات شرکت‌های صادر‌کننده اظهار کرد: تورم قیمت مواد اولیه یکی از مشکلات است. ماده اولیه مورد نیاز اکثر شرکت‌های تولیدکننده لوازم خانگی، پلیمرها و ورق‌های فولادی است. متاسفانه شرکت‌های تولید‌کننده بدون توجه به شرایط اقتصادی هر سال افزایش قیمت دارند، اما در بازارهای صادراتی نوسان قیمت به این شدت نبوده و نوسان‌های قیمتی برای آنها قابل قبول نیست. در نتیجه صادرکننده از بازارهای صادراتی حذف می‌شود.
وی افزود: برخی از مشکلات منحصر به صنعت لوازم خانگی نبوده و هر شرکتی که بخواهد از مبدأ ایران صادرات انجام دهد با این مشکلات مواجه است؛ اما برخی اتفاقات فرصت رقابتی برای صادرات ایجاد می‌کند؛ مزیت اصلی ما برای صادرات به عراق موضوع قیمت است. زمانی که قیمت دلار افزایش یابد می‌توان قیمت را کاهش داد و فعالیت را رقابتی کرد. در کشور تعداد زیادی برند لوازم خانگی داریم که با هم بر سر قیمت رقابت کرده و زمانی که یک شرکت در زمینه صادرات مطرح می‌شود نام تجاری و برند آن را کپی‌برداری کرده و مشابه آن را ایجاد می‌کنند. به همین دلیل بخشی از بودجه شرکت برای محافظت از برند در برابر شرکت‌های داخلی بوده که نام تجاری شبیه به برند ما را ایجاد می‌کنند.‌
مهردادی ضمن تشریح این مشکل گفت: متاسفانه بسیاری از شرکت‌ها برای استفاده از این فرصت راه‌هایی را که نیاز به برنامه‌ریزی بلندمدت ندارد، انتخاب می‌کنند. به طور نمونه اقدام به تولید با درج برند برای کشورهای همسایه می‌کنند که هیچ اعتباری برای کشور نیز ایجاد نمی‌کند‌. متاسفانه اکثر شرکت‌های مطرح لوازم خانگی به این شیوه صادرات انجام یا وارد جنگ قیمتی شده و به شیوه‌های مختلف از نام تجاری یکدیگر کپی‌برداری می‌کنند.
وی افزود: سیاست کپی‌برداری از برندها برای اجرای سیاست دامپینگ است.  به این صورت که برندی مشابه ما را با قیمت پایین به بازار صادراتی ارائه و سهم ما را در بازار صادراتی گرفته و به برند ما نیز با ارائه محصولات بی‌کیفیت ضربه وارد می‌کنند. متاسفانه این موضوع گریبان صادرات محصولات در حوزه لوازم خانگی را گرفته است.
مدیر بازاریابی و برندینگ شرکت جهان سپهر تبریز افزود: مهم‌ترین مشکل ضعف سازمان‌های نظارتی مانند سازمان توسعه تجارت، ‌سازمان مالکیت برند و سازمان استاندارد ایران است. این نهادها نظارت صحیحی بر شرکت‌های صادراتی نداشته و به عبارتی این شرکت‌ها را رها کرده‌اند. متاسفانه سازمان مالکیت برند اجازه ثبت برند با نام‌هایی نزدیک و مشابه به برند صادراتی را به شرکت‌های دیگر می‌دهد که این موضوع آسیب جدی به برندهای صادراتی وارد می‌کند.
وی با اشاره به سایر مشکلات شرکت‌های صادرکننده خاطر‌نشان کرد: موضوع بعدی این است که با عراق از طریق شبکه صرافی‌ها فعالیت کرده و امکان استفاده از شبکه بانکی را نداریم. اگر این امکان وجود داشت، پول خود را ازطریق باز کردن اعتبار اسنادی می‌گرفتیم، اما در حال حاضر باید به صورت اعتباری کالا بفروشیم که ریسک‌های خاص خود را داشته و هیچ گونه ضمانت و اعتباری دراین زمینه وجود ندارد. به همین دلیل با کشورهایی مانند امارات که سالانه ۶ میلیارد دلار واردات لوازم خانگی دارند نیز نمی‌توانیم همکاری داشته باشیم زیرا این کشور فقط از طریق شبکه بانکی فعالیت می‌کند در نتیجه این بازار را از دست می‌دهیم.

برند‌سازی حرف اول را در صادرات می‌زند

مدیر بازاریابی و برندینگ شرکت جهان سپهر تبریز گفت: برای به دست گرفتن بازار در حوزه کالاهای مصرفی موضوع برند‌سازی حرف اول را می‌زند. قبل از هر چیز برند باید از طرف مصرف‌کننده پذیرش شود. اگر این اتفاق بیفتد می‌توان روی تولید، فروش و خدمات پس از فروش محصولات برنامه‌ریزی بلند‌مدت انجام داد  و در ادامه سطح نوآوری در شرکت و  سودآوری و ارزش افزوده را افزایش داد.  وی با اشاره به فاز توسعه‌ای شرکت اظهار کرد: در حال حاضر در شهرک صنعتی بعثت واقع در تبریز به مساحت ۱۰۰ هزار متر مربع فاز دوم توسعه شرکت در حال انجام است و قرار است در آنجا برای تولید ماشین لباسشویی‌های دوقلو و تمام اتوماتیک با طراحی‌های جدید برنامه‌ریزی کنیم.