ام بی ای نیوز: غذاخوری و قهوه سرای "دست" فضای متفاوتی دارد. غذاخوری که شرایطی را فراهم کرده که می‌توان از دوستان معلول‌مان به راحتی دعوت کنیم تا ساعتی را ما بگذرانند. برای حضور در این غذاخوری دیگر مجبور نیستند، برای حرکت دوست و یا آشنای معلول‌تان به او کمک کنید. دست؛ فضای را برای حضور همگان در یک غذاخوری کاملا ایرانی فراهم کرده است. ام بی ای نیوز با "علی عطار موسس و مدیرغذاخوری" دست به گفتگو نشسته تا درباره داستان این غذاخوری بیشتر بداند.
چرا رعد تصمیم به واگذاری زمین خود به غذاخوری دست گرفت؟
در سالهای اخیر بسیاری از موسسات خیریه برای تامین هزینه‌های خود دچار مشکل شدند. بسیاری از خیرینی که به چنین موسساتی کمکمالی می‌کردند به دلیل مشکلات اقتصادی پیش آمده در کشور کمک مالی خود را کاهش داده‌اند. بنابراین در موسسه رعد به این نتیجه رسیدیم که باید درآمد پایداری داشته باشیم. البته بسیاری از موسسات خیریه از فعالیت‌های اقتصادی به دلیل قوانین منع می‌شوند. اما به هرحال چنین موسساتی نیاز به درآمد دارند و نمی‌توانند به فروش صنایع دستی مراجعان خود در بازارچه‌های خیری اکتفا کنند. موسسات خیریه نسبت به افراد تحت پوشش خود موسس هستند و نمی‌توانند از زیرتعهد خود شانه خالی کنند. افراد تحت پوشش نیز روز به روز در حال افزایش هستند. بنابراین در موسسه رعد به این نتیجه رسیدیم که باید درآمد پایداری داشته باشیم. بخشی از این درآمد، فرهنگی است و از اجاره آمفی تئاتر موسسه رعد تامین می‌شود. بخشی از درآمد نیز علاوه برکمک خیرین و... از غذاخوری دست بدست می‌آید. داستان دست از همین نقطه شروع می‌شود. در کنار موسسه رعد مکانی مخروبه مانند بود که هیچ استفاده‌ای از آن نمی‌شد. تصمیم گرفتیم این مکان بلااستفاده را به کاربری و درآمدزایی برسانیم. برای شروع؛ چندین ایده را مورد بررسی گرفتیم. باید ایده‌ای را اجرا می‌کردیم که با شخصیت موسسه رعد همخوانی داشت. اجاره مکان به هر کسی و کسب درآمد راحت‌ترین کار بود اما حفظ اعتبار رعد برای ما بسیار مهم بود. در این میان علاوه بر درآمدزایی در تلاش بودیم، حرکتی متفاوت و خلاقانه را نیز اجرا کنیم. به عنوان ایده پرداز طرح، ایده‌های مختلفی را با دقت بررسی کردم. رعد؛ موسسه آموزشی و نیکوکاری است و افراد با حضور در آن وارد کلاس‌ها و دوره‌های آموزشی مختلف می‌شوند. افراد توان یاب پس از حضور در دوره‌های آموزشی امکان جذب در بازار را دارند. چنین افرادی با درنظرگرفتن توان یابیت‌شان باید به کار گرفته شوند. چون کارفرمایی که بخواهد توان یابی را استخدام کند، باید تغییراتی را در محل کار ایجاد کند. چنین مشکلاتی باعث می‌شود که کارفرمایان از استخدام توان یابین منصرف شوند. البته چندی ست استارتاپ‌ها با موسسه رعد شروع به همکاری و نیروهایی را از توان یابان این موسسه جذب می‌کنند. بخشی از کار چنین استارتاپ‌هایی دورکاری است که برای توان یابان راحت تر است.
در بررسی ایده‌ها سئوالی که سالهاست ذهنم را به خود مشغول کرده بزرگنمایی شد. سئوال این بود؛ " چرا حین حضور در رستوران و کافه فرد توان یابی را نمی‌بینیم یا کم می‌بینیم؟" در حالی که تعداد افراد دارای توان یابیت در کشورمان کم نیستند. انزوایی که افراد توان یاب دچار آن شده‌اند، خود ساخته است ؟ یا شهر آمده پذیرایی از آنها نیست؟آیا تابحال به این فکر کرده‌اید که یک فرد توان یاب چطور مانند یک انسان سالم صبح‌ها از خانه خارج و به محل کار خود می‌رود و یا اگر بخواهد دوری در شجریش بزند و در رستورانی غذا بخورد، با چه مشکلاتی روبرو خواهد بود؟
امکان چنین گردشی به دلیل سطح ناهموار و پر از پله در مسیر برای توان یابین در کشورمان وجود ندارد. حال این مورد را نیز در نظر بگیرید که اکثر رستوران‌های سطح شهر تهران در طبقه دوم و یا در زیرزمین هستند و آنها نیز برای استفاده توان یابین مناسب نیستند. استفاده از دستشویی معضل بزرگ دیگری است که در رستوران‌های سطح تهران نسبت به استانداردسازی آن برای توان یابین توجه‌ای نشده است.
به داستان شکل گیری غذاخوری دست بازگردیم؟
همانطور که درسئوال قبل اشاره کردم ما نیاز به ایجاد درآمدزایی برای موسسه رعد داشتیم. از طرفی علاوه بردرآمدزایی باید فضایی را نیز برای کار توان یابان و یادگیری آنها فراهم می‌کردیم. مهمترین نکته؛ دلمان می‌خواست فضایی را ایجاد کنیم که توان یابین بدون هرگونه دغدغه‌ای در آن حضور داشته باشند. پس از جمع بندی به ایده‌ی شکل گیری غذاخوری دست رسیدیم. غذاخوری که هر سه نیاز ما را پوشش می‌دهد. این کافه رستوران با سرمایه گذاری شخصی و با مشارکت موسسه رعد ساخته شده است. هرماه نیز بخشی از فروش رستوران به موسسه داده می‌شود. در نظرداشته باشید ما می‌توانستیم از سود خود به موسسه بدهیم اما به دلیل تعهدی که به موسسه داشتیم درصدی از فروش به رعد می‌دهیم. امیدواریم مخاطبان نیز در این کار ما را همراهی و برای روشن ماندن چراغ کافه غذاخوری کمک کنند. نزدیکی غذاخوری به موسسه رعد به حضور توان یابین کمک بسزایی کرده است. توان یابین هر روز در سه مقطع زمانی با اتوبوس‌های مناسب‌سازی شده به موسسه مراجعه می‌کنند، بنابراین آنها می‌توانند در زمان‌های مراجعه به غذاخوری بیایند و ساعتی را با دوستان خود بگذرانند.
درباره فضای مناسب سازی شده کافه رستوران برایمان بگویید؟
مسیر و درب ورودی غذاخوری کامل برای ورود افراد دارای توان یاب مناسب سازی شده است. میزهای غذاخوری نیز استاندارسازی شده و مناسب برای افراد است. از زمان افتتاح رستوران افرادی که گاهی هر دو توان یاب بودند در این مکان حاضر و ساعتی را گذرانده اند. دیدن چنین صحنه‌هایی برای ما بسیار لذت بخش است. افراد در فضای رستوران به راحتی حرکت و جابجا می‌شوند. سرویس بهداشتی رستوران نیز کاملا مناسب سازی شده است. غذاخوری فضای مناسبی برای حضور افراد توان یاب به همراه خانواده‌هایشان ایجاد کرده است دست؛ 80نفر گنجایش دارد و نزدیک به دوماه است که شروع به کار کرده است. در این مدت کوتاه بازخوردهای خوبی دریافت کردیم و افراد دارای توان یابیت زیادی به رستوران آمده‌اند. البته ما بطور مرتب با افراد گفتگو و از آنها نسبت به راحتی‌شان در رستوران سئوال می‌کنیم. اگر کسی موردی را عنوان کند، اقدام به اصلاح فضا می‌کنیم. هرچند در این مدت کسی موردی را بیان نکرده است. در نظر داشته باشید، اینکه توان یابی بدون کمک وارد فضا رستوران شود و به راحتی پشت میز قرار بگیرد، جالب توجه است.
آیا حین طراحی فضای رستورانی فرد توان‌یابی شما را همراهی کرده است؟
بله، یکی از اعضای تیم ملی والیبال نشسته که از ویلچر استفاده می‌کند، ما را در طراحی همراهی کرد. کتابهایی در این زمینه طراحی شده است اما حضور فردی که خود برویلچر می‌نشیند، به ما کمک بسزایی کرد. متخصصین موسسه رعد نیز ما را طراحی همراهی کردند. آنها حین ساخت، مرتب به ما سر زده و از طراحی بازدید و نظرشان را بیان می‌کردند. برای مثال: برای هم سطح کردن زمین غذاخوری هزینه زیادی شده است. زمین برای حرکت افراد در فضای داخلی رستوران باید مناسب سازی می‌شد. آشپزخانه و بالابر آن هم مناسب سازی شده است. چنین عملکردی به این دلیل است که ما از افراد دارای توان یاب جهت کمک استفاده می‌کنیم.
آیا از افراد توان‌یاب به عنوان نیروی کاری در رستوران استفاده می‌کنید؟
بله؛ این شیرین‌ترین بخش کار ماست. در تلاش هستیم، تبدیل به الگوی برای مابقی کسب وکارها شویم و با بکارگیری نیروهای توان یاب به همگان نشان دهیم که چنین افرادی فوق العاده بااستعداد هستند و باید از آنها جهت عملکرد بهتر کمک گرفت. برخی از افراد فعال در رستوران فقط با دوهفته آموزش شروع به کار کرده‌اند. در حال حاضر سه نفر از افراد توان یاب نیز در آشپزخانه مشغول به کار هستند. شاید رادمان کاری این افراد از افراد سالم پایین‌تر باشد اما بسیار متعهد و سخت کوش هستند. چنین افرادی برای خروجی بهتر بسیار تلاش می‌کنند. ما نیز در تلاش هستیم که شرایط کاری را برای افراد توان یاب فراهم کنیم. این نکته مهم را نیز باید بگویم: برای استخدام افراد حتما با مشاوران و روانشناسان رعد مشورت می‌کنیم. افراد توان یاب روحیه متفاوتی دارند و باید برای برخورد با آنها دقت کرد.
به یاد دارم یکی از همکاران توان‌یاب ما یک روز نتوانسته بود برای کار به رستوران بیاید، فردا همراه مادرش از مسیری دور آمد و گفت مادرم را آورده‌ام که شهادت دهد که من دیروز مریض بودم و به همین خاطر نتوانستم برای کار بیایم. هیچ کارگر ساده‌ای چنین کاری را نمی‌کند و فورا درخواست مرخصی استعلاجی می‌کند. اما حرکت همکار ما نشان داد که کارش را دوست دارد و حس می‌کند حالش با کارکردن بهتر می‌شود.
باید درنظر داشته باشیم که همگی ما به خاطر اینکه در طی روز کارهایی را نمی توانیم انجام دهیم به نوعی دارای معلولیت هستیم. اما چون بدنمان ظاهر سالمی دارد کسی چنین حرفی را باور نمی‌کند.
آیا شرایط سرمایه گذاری و یا مشارکت در ایجاد شعب دیگر فراهم است؟درباره منوی غذایی‌تان برایمان بگویید؟
بله حتما، بسیار مشتاقیم کار را با هر سه هدف اصلی‌مان گسترش دهیم. در مورد منو باید بگویم: اگر به رستوران دست سری بزنید، دم در ورودی بخشی به نام دست استور وجود دارد؛ مربا و ترشیجاتی کهتوسط افراد توان یاب رعد تهیه شده‌اند، در این بخش قرار و به فروش می روند. این محصولات برای هدیه دادن هم جذاب هستند. چه اشکالی دارد که به جای شکلات و شیرینی یک شیشه ترشی و یا مربای خانگی توان یابان رعد را به دوستانتان هدیه دهید.
در رستوران نیز از محصولات تولیدی توان یابان استفاده می‌کنیم. برای مثال: دستمال های روی میز و مورد استفاده در رستوران توسط توان یابان رعد دوخته شده‌اند.
اسم دست از کجا آمده است ؟
اسم‌های مختلفی برای رستوران پیشنهاد شد اما دست انتخاب نهایی بود. دست عضو مهمی در بدن است که انسان توسط آن غذا می‌خورد. حال تصورکنید افراد دارای توان‌یابی که دست ندارندچقدر برای کارهایشان دچار مشکل می‌شوند. وقتی دست نباشد انگار خیلی چیزها نیست. دست آنقدر مهم است که در مثال می‌گویند اگر می‌خواهید به کسی کمک کنید، دستش را بگیرید. علاوه براین واحد شماره غذا نیز دست است. یک دست چلوکباب و... پس از انتخاب دست شروع به بازی با آن کردیم. منو رستوران، هفت دست نام گرفت. نوشیدنی را کنار دست نامیدیم و...
دست اسمی ساده و فارسی است. در تلاش هستیم هویت ایرانی را بودن را در رستوران نشان دهیم. هیچ غذا و نوشیدنی خارجی در این رستوران سرو نمی‌شوند. در رستوران دست از سوسیس و کالباس و پنیر پیتزا خبری نیست. برگر را هم با ریحون و پنیرفتا ایرانی سرو می‌کنیم. سس و رب گوجه را خودمان درست می‌کنیم. تا دلت بخواهد ترشی و مخلفات ایرانی داریم. برخی از غذاها و نوشیدنی‌های دست، توسط خودمان ترکیب و برای اولین بار سرو می‌شوند، استقبال خوبی هم از آنها شده است.
فعلا تبلیغاتی را برای رستوران شروع نکرده‌ایم. منتظریم افراد تبلیغات دهان به دهان را آغاز کنند. از این شیوه نیز بازخوردهای زیادی را دریافت کردیم. فعالیت‌هایی را نیز در اینستاگرام شروع کردیم. در تلاش هستیم فضای ایرانی و مدرن را برای مشتریانمان فراهم کنیم.
mbanews.ir- نرگس فرجی