قطعی اینترنت وارد هفته سوم خود می‌شود و در این مدت علاوه بر مردم عادی که امکان انجام کارهای روزانه خود را به‌سختی دارند، بخش قابل توجهی از کسب‌وکارها در حوزه‌های مختلف نیز متحمل مشکلات و ضررهای فراوانی شده‌اند. هرچند وزیر ارتباطات اعلام می‌کند زمان پایان محدودیت‌های اینترنت را باید مراجع تصمیم‌گیر اعلام کنند؛ ولی امروز (۱۸ مهر) مهدی باقری، عضو ناظر مجلس در کمیته فیلترینگ به خبرگزاری مهر گفته که محدودیت اینترنت روی سرویس‌های مختلف، تا زمانی که شرایط کشور امنیتی باشد، ادامه دارد.
ادامه‌دار بودن این محدودیت‌ها هر روز خسارت بدنه رنجور اقتصاد کشور را بیشتر می‌کند. به همین بهانه امروز اتاق بازرگانی ایران با حضور نمایندگان تشکل‌های مختلف بخش خصوصی فعال در حوزه فناوری اطلاعات به بررسی خسارت‌های ناشی از محدودیت‌های اینترنت روی کسب‌وکارها پرداخت.
در این نشست حاضران از بخش‌های مختلف نسبت به عادی‌سازی قطعی اینترنت ابراز نگرانی کردند. آنها اعلام کردند راه‌حل دستوری استفاده کسب‌وکارها از پلتفرم‌های داخلی منطقی نیست و اینکه هنوز در بسیاری از بخش‌ها سرویس‌های داخلی با کیفیت مشابه خارجی آن در کشور وجود ندارد.
در مقابل این انتقادها، اما نمایندگان حاضر از بخش دولتی و حاکمیتی اعلام کردند که باید به خواست گروهی که می‌خواهند از پلتفرم داخلی استفاده کنند، احترام گذاشته شود. همچنین آنها اعلام کردند با وجود همه محدودیت‌ها،‌ کسب‌وکارها نباید دست از تلاش بردارند.

ایجاد سرخوردگی و ناامیدی

حسین سلاح‌ورزی، نایب‌رئیس اتاق بازرگانی ایران در ابتدای این نشست اعلام کرد که قطعی و اختلال اینترنت که همچنان هم ادامه دارد، علاوه بر مشکلاتی که در کارهای روزانه مردم ایجاد کرده، بیشتر از همه کسب‌وکارهای حوزه‌های مختلف از خدمات‌رسانی گرفته تا بانک و بیمه و بورس و… را با چالش‌های فراوانی همراه کرده است. 
به گفته او، بخشی از این تأثیر محدودیت‌ها روی کسب‌وکارهایی دیده می‌شود که از طریق اینستاگرام فعالیت می‌کردند و این اتفاق باعث تعطیل‌شدن بسیاری از کسب‌وکارها شده و از سمت دیگر روی اشتغال نیز تأثیر منفی داشته است. 
او با اشاره به اینکه قطعی و اختلال در اینترنت به خاطر شرایط امنیتی، کل اقتصاد کشور را به خطر می‌اندازد، گفت: «همه ما می‌دانیم تشکیل کسب‌وکارهای مبتنی بر نوآوری مستلزم یک ثابت نسبی در اقتصاد کلان کشور است. در چنین شرایطی وقتی تصمیم به ایجاد محدودیت گرفته می‌شود، این اتفاق تأثیر منفی روی فعالیت این نوع کسب‌وکارها می‌گذارد.»
او ادامه داد: «در شرایطی که اقتصاد کشور با ریسک‌های متعددی مانند تحریم، تورم، افزایش نرخ ارز و… مواجه است، اینکه اینترنت هم در این شرایط قطع شود، دوباره به یک معضل و مشکل بر سر راه توسعه اقتصاد کشور تبدیل شده و موجب ناامیدی و سرخوردگی فعالان اقتصادی می‌شود.»

ترس از عادی‌شدن قطعی اینترنت

افشین کلاهی، رئیس کمیسیون دانش‌‌بنیان اتاق ایران در این نشست تأکید کرد که اینترنت یک حق اساسی و وسیله رفاهی برای شهروندان است. به گفته او، وظیفه هر دولتی تأمین رفاه است و این که امکانات اولیه را در اختیار مردم جامعه بگذارد. 
کلاهی اعلام کرد که دولت‌ها در ابتدا بدون اینکه مسائل اولیه حقوق انسانی را دستخوش تهدید قرار دهند، باید تلاش کنند امنیت جامعه را نیز تأمین کنند. 
او با بیان اینکه گویا هنوز تصمیم‌گیران به این باور نرسیده‌اند که اینترنت از حقوق اساسی هر انسانی است، گفت: «مشکل اساسی این است که هنوز باور نداریم یا قبول نداریم که دسترسی به اینترنت از زیرساخت‌های اساسی است و فقط یک ابزار کار نیست. اینترنت مانند برق، جاده، خانه،‌ ماشین و… است و به راحتی نمی‌توان مردم را از دسترسی به آن محروم کرد.»
رئیس کمیسیون دانش‌‌بنیان اتاق ایران ادامه داد: «روش‌هایی در ایجاد محدودیت استفاده می‌شود که قبلاً هم جواب نداده است. برای مثال تلگرام فیلتر شد؛ اما چند سال بعد از این اتفاق مردم همچنان از آن استفاده می‌کنند. تصمیم‌هایی گرفته می‌شود که انگار اطلاعاتی پشت آن نیست. شرکت پست اعلام می‌کند یک‌سوم درآمدش به خاطر محدودیت‌های اینترنت کاهش پیدا کرده و به نظر می‌آید کسی که تصمیم به این محدودیت گرفته به این موضوع توجه نداشته که حتی پست کشور هم دچار لطمه می‌شود.»
کلاهی در این نشست اعلام کرد نام‌گذاری امسال به نام دانش‌بنیان یک شوخی تلخ بوده است. او در این مورد گفت: «قانونی برای حمایت از دانش‌‌‌بنیان‌ها تصویب شد و در این راه تلاش‌های بسیاری شد تا مشکل اصلی آن یعنی ورودنکردن سرمایه‌گذار حل شود. با این حال زمانی که امنیت اقتصادی وجود نداشته باشد و زمانی که سرمایه‌گذار احساس کند در این حوزه به راحتی با فشار یک دکمه، اینترنت که پایه و اساس یک کسب‌وکار است قطع می‌شود، قطعاً وارد این حوزه نمی‌شود. این اتفاق‌ها برای برندینگ شرکت‌ها مشکل ایجاد می‌کند. علاوه بر این باعث فرار سرمایه و مهاجرت می‌شود.»
او با ابراز نگرانی از شرایط موجود اعلام کرد بزرگترین ترسش این است که قطع اینترنت به یک موضوع عادی در بین مسئولان و تصمیم‌گیران کشور تبدیل شود.

خودتحریمی با فیلترینگ

حسن هاشمی، رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور هم در این نشست تأکید کرد که در شرایط فعلی صحبت از مسائل اقتصادی سخت است، چون مشکلاتی به وجود آمده که آینده و امیدهای جوانان را به خطر انداخته است.
او به ارسال نامه‌هایی به وزیر ارتباطات و رئیس دولت سیزدهم اشاره کرد که در آنها به‌صورت واضح چالش‌های محدودیت‌های اینترنت پیش پای توسعه اقتصاد دیجیتال کشور بیان شده است.
هاشمی با اشاره به محدودیت‌هایی که از ابتدای ورود اینترنت به ایران شروع شده و به نوعی خودتحریمی محسوب می‌شود، گفت:‌«ما با فضای مجازی روبه‌رو نیستیم، ما با دنیای مجازی روبه‌رو هستیم. کشورها در حال توسعه در دنیای مجازی هستند. در شرایطی که همه کشورها سعی بر این دارند که مرزهای کشورشان را در دنیای مجازی توسعه دهند، ما دست به اقدامی به‌عنوان فیلترینگ و خودتحریمی می‌زنیم؛ یعنی مرزهای کشور خود را روز به روز کوچک‌تر می‌کنیم.»
او با ذکر مثالی ادامه داد:‌ «فضای توئیتر سال‌های زیادی است که فیلتر شده و به اعتقاد من، بزرگترین ضربه را با این تصمیم خود حاکمیت به خودش زد؛ در جایی که بدنه دولت می‌توانست در این فضا حضور داشته باشد و با تولید محتوا کارهای زیادی انجام دهد. ما در حوزه‌هایی مانند تولید پردازنده و سخت‌افزارهای کامپیوتری نمی‌توانیم حرفی برای گفتن داشته باشیم، ولی در حوزه‌هایی که توانمند هستیم مانند تولید محتوا، امنیت سایبری و… می‌توانیم سرمایه‌گذاری کرده و موفق باشیم؛ اما سال‌هاست که در این حوزه‌ها به خاطر خودتحریمی‌ها پشت پا می‌خوریم.» 
به باور هاشمی، بحث امروز محدودیت‌های اینترنتی فقط روی کسب‌وکارها در فضای مجازی تأثیر نگذاشته؛ بلکه روی رفاه کل مردم تأثیر منفی گذاشته است. 
او تأکید کرد: «خودتحریمی‌ها از اجازه‌ندادن استفاده از گوشی هوشمند در اداره‌های دولتی حالا به اینجا رسیده که کل اینترنت قطع می‌شود.»
هاشمی در پایان از مسئولان خواست با خودتحریمی اکوسیستم نوآوری کشور را از بین نبرند.

تصمیمی که سرمایه‌گذار را فراری می‌دهد

فرزین فردیس، رئیس کمیسیون اقتصاد دیجیتال اتاق تهران و از دیگر سخنرانان این نشست اعلام کرد که قطعی و اختلال اینترنت فقط به کسب‌وکارهای مجازی لطمه نزده و به کل اقتصاد کشور خسارت وارد کرده است. فردیس در صحبت‌های خود اعلام کرد که دولت پیوسته به دنبال رشد کسب‌وکارها؛ مخصوصاً در حوزه مجازی است و این که سرمایه‌گذاران به این حوزه وارد شوند، اما تصمیم‌هایی مانند قطعی اینترنت سرمایه‌گذار را فراری می‌دهد.
او در این مورد توضیح داد: «براساس آمارهای ملی اعلام‌شده در سال ۱۴۰۰ سهم ICT در تولید ناخالص داخلی (GDP) ۳.۳ درصد بوده است. قطعی اینترنت تأثیر بسیاری زیادی در افت این سهم در تولید ناخالص داخلی خواهد داشت. اینکه محدودیت اینترنت باعث از بین رفتن و خسارت بسیاری از کسب‌وکارها روی اینستاگرام شده، تنها یک بخش ماجراست. با این محدودیت کل صنعت در حال آسیب‌دیدن‌ است.»
فردیس ادامه داد: «دیگر ICT صرفاً یک صنعت محدود به خودش نیست. بورس، بانک، بیمه، حمل‌ونقل، صادرکننده، واردکننده، تولیدکننده و… همه متکی به زیرساخت‌های این صنعت هستند. مگر صادرکننده می‌تواند از مشتری‌ خود بخواهد که روی پلتفرم داخلی کارها و مذاکرات خود را برقرار کند؟»
او در سخنان خود بارها تأکید کرد که صنعت ICT دیگر یک صنعت فانتزی نیست؛ بلکه صنعتی است که زیرساخت‌های توسعه‌ بسیاری از صنایع دیگر را فراهم می‌کند؛ بنابراین محدودیت اینترنت خسارات بسیار بیشتر از آمار و ارقامی که تاکنون منتشرشده به اقتصاد کشور وارد کرده است.
رئیس کمیسیون اقتصاد دیجیتال اتاق تهران با اشاره به تصمیم مجدد برای قطعی اینترنت اعلام کرد: «یک بار اینترنت را در سال ۹۸ قطع کردند. گفتیم با توجه به خساراتی که این تصمیم به اقتصاد زد دیگر چنین تصمیمی گرفته نمی‌شود؛ اما دوباره تصمیم به قطع اینترنت گرفته شده است. در این شرایط دیگر چه امیدی برای ورود سرمایه‌گذار به این بازار داریم. سرمایه‌گذارهایی که وقتی تشویقشان می‌کنیم به این حوزه بیایند، می‌خندند و می‌گویند کار شما به یک سیم و دکمه وصل است و با زدن دکمه کل کسب‌وکار از بین می‌رود.»
فردیس در ادامه با اشاره به افزایش مهاجرت در کشور گفت: «رصدخانه مهاجرت یک پایش انجام داده که هنوز به دلیل شرایط موجود آن را منتشر نکرده است. با این حال طبق این پایش که از بین شش‌هزار مدیر ارشد و میانی شرکت‌های مختلف انجام شده ۷۶ درصد آنها میل به مهاجرت خود را زیاد و خیلی زیاد اعلام کرده‌اند.»

مهاجرت به پلتفرم داخلی یک‌شبه قابل اجرا نیست

از جمله راه‌حل‌هایی که وزیر ارتباطات در مدت بیش از دو هفته محدودیت‌ اینترنت که باعث خسارت بالا به کسب‌وکارهای ایرانی شده مطرح می‌کند، این است که کسب‌وکارها روی پلتفرم‌های خارجی سرمایه‌گذاری نکنند و به سمت استفاده از پلتفرم‌های داخلی بروند. زارع‌پور حتی در صحبت‌های اخیرش هم گفته برای کسب‌وکارهایی که روی پلتفرم‌های داخلی بروند مشوق‌هایی هم در نظر گرفته می‌شود.
به باور بسیاری از کارشناسان و فعالان بخش خصوصی این یک پیشنهاد دستوری است که حق انتخاب را از مردم و کسب‌وکارها می‌گیرد. همچنین به باور این گروه، بسیاری از کسب‌وکارها به زیرساخت‌های اینترنتی برای توسعه فعالیت‌شان نیازمندند که هنوز نمونه داخلی آن به وجود نیامده است.
محمدرضا راوند، دبیر کل سازمان ملی کارآفرینی از جمله کسانی است که در نشست امروز اتاق بازرگانی تأکید کرد که پیشنهاد رفتن کسب‌وکارها روی پلتفرم‌های داخلی پیشنهاد درستی نیست و بسیاری از سرویس‌های داخلی از نظر زیرساختی توانایی ارائه خدمات باکیفیت به کسب‌وکارها را ندارند.
راوند در این نشست اعلام کرد که مهاجرت به پلتفرم‌های ایرانی یک‌شبه اتفاق نمی‌افتد. به گفته او بیش از ۲۰ سال زمان برده تا کسب‌وکارهای اینترنتی موفق فعلی شکل بگیرند.
او با اشاره به آمار استفاده از تلگرام قبل و بعد از فیلترینگ تأکید کرد که با فیلترینگ نمی‌توان جلوی استفاده از سرویس‌ها را گرفت و محدودکردن یک بستر روی اینترنت بدون نتیجه است.
دبیر کل سازمان ملی کارآفرینی با اعلام اینکه برخی فعال‌بودن نزدیک ۱۰میلیون کسب‌وکار روی اینستاگرام را قبول ندارند، گفت: «ما در سازمان ملی کارآفرینی به همراه تشکل‌های مختلف کسب‌وکارهای اینترنتی، حاضر هستیم نشان دهیم که چگونه و چه تعداد کسب‌وکار روی اینستاگرام فعال هستند تا به رقم ۹ میلیون برسند. صفحه وزارت صمت در اینستاگرام ۶۰ هزار دنبال‌کننده دارد؛ یعنی این همه شخص دنبال این صفحه هستند تا از تصمیم‌های حاکمیتی که برای کسب‌وکارها گرفته می‌شود باخبر شوند.»
او با اشاره به کاهش سرمایه‌گذاری به دنبال قطعی اینترنت اعلام کرد: «بعد از قطعی اینترنت در سال ۹۸ شاخصی به شاخص سرمایه‌گذاری جهانی به نام شاخص قطعی اینترنت اضافه شد که رتبه ایران به‌شدت در حوزه سرمایه‌گذاری کاهش پیدا کرده؛ چراکه یک بار قطعی سراسری اینترنت را برای دو هفته تجربه کرده و حالا هم این رتبه باز کاهش پیدا می‌کند؛ چون نزدیک سه هفته است روی اینترنت محدودیت‌های شدید اعمال شده است.»
راوند تأکید کرد که بزرگ‌ترین لطمه محدودیت اینترنت به مردمانی زده شده که در دورافتاده‌ترین مناطق کشور از طریق اینترنت توانسته بودند کسب‌وکار محلی راه‌ انداخته و از این طریق امرار معاش کنند.

لطمه به کسب‌وکارهای روستایی و افزایش دست‌فروشی

زهرا نقوی، فعال در بخش توسعه کارآفرینی روستایی و مشاور طرح توانمندسازی اقتصاد زنان سرپرست خانوار هم در این نشست تأکید کرد که محدودیت اینترنت ضربه و خسارت زیادی به گروهی از کسب‌وکارهای روستایی و زنانی زده که به دلیل سطح سواد پایین و همچنین دسترسی محدود به ابزارهای ویژه از طریق پلتفرمی مانند اینستاگرام کسب درآمد می‌کنند. 
نقوی در این مورد گفت: «در سال‌های گذشته تمام تلاش ما این بوده که با استفاده از یک راه ارتباطی ثابت و پلتفرم‌های موجود که استفاده از آنها هم نیاز به تخصص خاصی نداشت و کار با آنها بسیار ساده بود، افراد روستایی و زنان سرپرست خانوار بتوانند کسب‌وکاری راه بیندازند و محصولات خود را بفروشند. اتفاقی که حالا افتاده این است که به خاطر محدودیت اینترنت خیلی از این افراد مجدد مجبور به دست‌فروشی شده‌اند؛ آن هم در فضایی که چندان امنیت ندارد.»
او ادامه داد: «تمام تلاش‌ها با بخش‌های مختلف در این زمینه به نوعی از دست رفته و این افراد درمانده شده‌اند. قطعی اینترنت فشار و محدودیت به گروهی از روستاییان و زنان سرپرست خانوار وارد کرده که حتی حالا دیگر شرایط تأمین یک وعده غذایی را ندارند. این محدودیت فقط باعث خسارت به کسب‌وکارهای خرد و بزرگ نشده؛ بلکه به گروهی فشار وارد کرده که شاید از وجود آنها بی‌خبر باشیم.»
به گفته نقوی، استفاده از پلتفرمی مانند اینستاگرام به دلیل داشتن فضای جهانی و استفاده راحت و ساده از آن بازار جدیدی را در اختیار کسب‌وکارهای روستایی و زنان سرپرست خانوار قرار داد که این فضا حالا به‌راحتی و از طریق پلتفرم‌های داخلی فراهم نمی‌شود.
او با ابراز تعجب از سخنان وزیر ارتباطات که اعلام کرده زمان رفع محدودیت‌ها باید از وزیر کشور پرسیده شود نه او، گفت: «من از این اظهارات تعجب می‌کنم. اگر ایشان در این زمینه اطلاعی ندارند، اصلاً چرا وزیر هستند و چرا در این صندلی نشسته‌اند، چون وقتی شما وزیر هستید باید دغدغه‌ها را بدانید و در راستای رفع آنها قدم بردارید.»
او از تصمیم‌گیران خواست تا صدای گروهی که معیشت‌شان به اینترنت وابسته‌ است را بشنوند و گفت: «این گروه نه شرکت دارند، نه با بازاریابی و تبلیغات آشنا هستند و نه به بازار دسترسی دارند؛ بلکه فقط افرادی با حداقل امکانات هستند که فضایی مانند اینستاگرام به آنها در فروش و به‌دست‌آوردن حداقل روزی کمک می‌کند.»

سرمایه‌گذاری مجدد روی روبیکا

نیما قاضی، رئیس کمیسیون تجارت الکترونیک به‌عنوان یکی دیگر از سخنرانان این نشست، ابتدا این سؤال را مطرح کرد که مخاطب در این نشست کیست و آیا قرار است مسئولی در این زمینه پاسخ دهد؛ چراکه به باور او همه حاضران در نشست از میزان خسارتی که محدودیت اینترنت به کسب‌وکارها و مردم زده، آگاهی دارند و اگر قرار است فقط این جلسه برای ذکر مصیبت باشد، پس کارایی چندانی ندارد.
او با اعلام اینکه فرض را بر این گذاشته تا در این جلسه با حاکمیت صحبت شود، گفت: «حاکمیت به‌صورت روشن در این زمینه صحبت می‌کند و از صحبت‌های وزیران هم مشخص است که برای بقا می‌جنگد، پس وزیر ارتباطات هم می‌آید و می‌گوید چیزی دست من نیست و دست نهاد امنیتی است.»
رئیس کمیسیون تجارت الکترونیک با اعلام اینکه خسارت قطعی اینترنت به کسب‌وکارها را چه کسی می‌خواهد پرداخت کند، ادامه داد: «وقتی زلزله ‌می‌آید خسارت‌ها برای این برآورد می‌شود که دوباره چیزی ساخته شود؛ بنابراین وقتی در جلسه‌ای بحث بررسی خسارت به کسب‌وکارها به دنبال قطعی اینترنت مطرح می‌شود، سوال من این است که مگر کسی قرار است دوباره بسازد و خسارت‌ها جبران شود؟ من نشنیده‌ام که کسی بخواهد خسارت‌ها را جبران کند.»
قاضی توضیح داد: «پیامی که من می‌گیرم این است که جای اشتباهی سرمایه‌گذاری می‌کنیم. چند سال پیش با فردی که در روبیکا مسئولیت داشت صحبت می‌کردم. ایشان اعلام کردند که دوهزار و ۵۰۰ میلیارد تومان برای روبیکا خرج شده است. دوهزار و ۵۰۰ میلیارد تومان که در آن زمان از کل سرمایه اکوسیستم استارتاپی بیشتر بود. از نظر ما با این همه سرمایه‌گذاری، این پلتفرم دستاورد آنچنانی نداشته است. وقتی به ایشان گفتیم که این سرمایه‌گذاری را به نوعی سوزانده‌اید، اعلام کردند که تجربه خوبی بود.»
او در این جلسه اعلام کرد که مجدداً شنیده می‌شود دوهزار و ۵۰۰ میلیارد تومان دیگر مصوب شده تا در اختیار روبیکا قرار گیرد.
قاضی با اعلام اینکه شبکه اجتماعی فقط یک بحث زیرساختی نیست و نیاز به جلب اعتماد برای استفاده دارد، گفت: «شبکه اجتماعی فقط از جنس سرور، نرم‌افزار و… نیست؛ اگرچه در این زمینه هم مشکل داریم و به زیرساخت مناسبی در این زمینه نرسیده‌ایم، اما شبکه اجتماعی نیاز به جذب اعتماد بالا از سمت کاربران دارد تا از آن استفاده شود. بدون اعتماد نمی‌توان شبکه اجتماعی ساخت.»
به باور او، اعتماد و سرمایه اجتماعی در ساخت پلتفرم داخلی از اهمیت بالایی برخوردار است و بدون اعتماد نمی‌توان به مردم گفت از پلتفرم‌های داخلی استفاده کنند.

پاسخ حاکمیت: به تلاش‌های خود ادامه دهید

در بخش پایانی این نشست، نماینده وزارت ارتباطات و مرکز ملی فضای مجازی نسبت به انتقاد‌ها و نگرانی‌های نمایندگان کسب‌وکارها پاسخ‌های کلی مطرح کردند. 
در ابتدا حسین میرزاپور، عضو کمیسیون تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی و مشاور وزیر ارتباطات تنها به این نکته اکتفا کرد که باید فعالان بخش خصوصی به یک نظر واحد برسند که آیا نیاز به پلتفرم داخلی وجود دارد یا خیر. 
میرزاپور همچنین در پاسخ به سوال «راه‌ پرداخت» که «وزیر ارتباطات از زمان قطعی و ایجاد محدودیت اینترنت چه جلساتی با وزیر کشور و مسئولان تصمیم‌گیر داشته تا این محدودیت‌ها برداشته شود و آیا وزارت ارتباطات خود را مسئول پیگیری خسارتی که کسب‌وکارها در این زمینه دیده‌اند، می‌داند یا خیر؟» تنها به این نکته اکتفا کرد که وزارت ارتباطات در حال پیگیری است. 
میرزاپور گفت: «جلسات مفصلی با وزارت اقتصاد گذاشته شده تا به فرمولی برای جبران خسارت کسب‌وکارها از قطعی اینترنت برسیم.» 
در حالی میرزاپور اعلام می‌کند که وزارت ارتباطات در تلاش برای جبران خسارت کسب‌وکارها به دنبال محدودیت‌های اینترنت است که اخیراً وزیر ارتباطات تنها به این نکته اشاره کرده که در کارگروهی که با همکاری وزارت اقتصاد در این زمینه تشکیل شده،‌ این موضوع مطرح شده که به کسب‌وکارهایی که از پلتفرم‌های داخلی استفاده کنند مشوق‌هایی تعلق خواهد گرفت. 
میرزاپور در ادامه تأکید کرد که استفاده از پلتفرم‌های داخلی دستوری نمی‌شود و باید در این زمینه یک صدای یکپارچه وجود داشته باشد و اگر بخش خصوصی حمایت برای رشد پلتفرم‌های داخلی را نمی‌خواهد، باید به‌صورت شفاف آن را اعلام کند.
قاسم خداوردی‌لو، مدیر ارتباط با بخش خصوصی مرکز ملی فضای مجازی هم در این نشست اعلام کرد که به نظر او محدودیت‌های اینترنتی با فروکش‌کردن اعتراض‌ها حل خواهد شد. 
خداوردی‌لو در این نشست اعلام کرد که باید مراقب بود فضای اقتصاد کشور زیاد سیاست‌زده نشود. او در واکنش به انتقاد از دستور به استفاده از پلتفرم داخلی گفت: «بخش مهمی از جامعه خواهان پلتفرم داخلی است. نمی‌خواهم اسم از پلتفرمی بیاورم ولی پنج‌هزار کاربر فعال روزانه از پلتفرم داخلی استفاده می‌کند. اینها بخشی از جامعه هستند که باید دیده شوند.»
او با تأکید بر اینکه حاکمیت و دولت برای کاهش ضرر و زیان‌ها باید بسته حمایتی در نظر بگیرد، ادامه داد: «نمی‌خواهم بدبینی ایجاد کنم. ولی فرض کنید یک روز بلند شدیم و دیدیم آمریکا اینترنت را روی ما بسته و از هیچ چیز نمی‌توانیم استفاده کنیم. در این شرایط که دیگر دولت اینترنت را قطع نکرده، پس چکار باید کرد؟ کسب‌وکارها در این شرایط آسیب نمی‌بینند؟ اگر من امروز به فکر آینده نباشم که اتفاق‌های بدتری می‌افتد؛ پس رشد پلتفرم‌های داخلی ضروری است.»
خداوردی‌لو در پایان یادآور شد: «اینجا ایران است. تا الان ایستاده‌اید و با تمام کاستی‌ها کار کرده‌اید، پس باز هم بایستید و کار کنید. ما چوبش را می‌خوریم و شما زحمتش را می‌کشید. ما هستیم، می‌ایستیم، دفاع می‌کنیم و همچنان امیدوارانه حرکت می‌کنیم. در حال‌ حاضر به برکت بخش خصوصی در حوزه اپ‌استورها و مارکت‌پلیس‌ها و… در رتبه اول منطقه هستیم. پس اینها نشان می‌دهد باز می‌توانیم رشد کنیم.»
منبع: راه پرداخت